Καρκίνος Ωοθηκών

Ο καρκίνος των ωοθηκών είναι ο έκτος πιο συχνός καρκίνος στις γυναίκες, με περίπου 7.500 νέες περιπτώσεις να διαγιγνώσκονται στο Ηνωμένο Βασίλειο κάθε χρόνο. Η νόσος αυτή μπορεί να αναπτυχθεί σε μία ή και στις δύο ωοθήκες, οι οποίες είναι δύο μικροί αδένες που αποτελούν μέρος του γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος και βρίσκεται στην περιοχή της πυέλου. Το γυναικείο αναπαραγωγικό σύστημα αποτελείται επίσης από τον κόλπο, τον τράχηλο, τη μήτρα και τις σάλπιγγες.

Οι ωοθήκες έχουν δύο κύριες λειτουργίες,

• την παραγωγή, αποθήκευση και απελευθέρωση ωαρίων για αναπαραγωγή
• την παραγωγή γυναικείων ορμονών όπως η προγεστερόνη και τα οιστρογόνα

Συμπτώματα

Ο καρκίνος των ωοθηκών είναι καρκίνος που προσβάλλει τη μία ή και τις δύο ωοθήκες. Συχνά μένει απαρατήρητος μέχρι να εμφανιστεί σε προχωρημένο στάδιο, το οποίο εμφανίζεται με συμπτώματα όπως:

• Πόνος στην κάτω κοιλιακή χώρα ή πυελικός πόνος
• Φούσκωμα ή αύξηση του μεγέθους της κοιλιάς
• Πόνος που σχετίζεται με τα έντερά σας
• Αίσθημα ότι θέλετε να ουρείτε επειγόντως και πιο συχνά
• Δυσκολία στο φαγητό ή αίσθημα κορεσμού γρήγορα
• Απώλεια βάρους

Το να έχετε αυτά τα συμπτώματα δεν σημαίνει ότι έχετε καρκίνο των ωοθηκών, αλλά είναι μια καλή ιδέα να μάθετε τι τα προκαλεί. Να είστε σε εγρήγορση για τυχόν αλλαγές στο σώμα σας και συζητήστε τις με τον ιατρό σας. Όσο νωρίτερα διαγνωστεί ο καρκίνος των ωοθηκών, τόσο πιο πιθανό είναι η θεραπεία να είναι επιτυχής.

Ο καρκίνος των ωοθηκών μπορεί να αναπτυχθεί στην επιφάνεια ή στους ιστούς μέσα στην ωοθήκη. Επίσης μπορεί να αναπτυχθεί στις σάλπιγγες και σε ένα όργανο που αποτελεί μια λεπτή μεμβράνη που επικαλύπτει σχεδόν όλα τα όργανα της κοιλιάς, το περιτόναιο. Υπάρχουν τρεις κύριοι τύποι καρκίνου των ωοθηκών. Ο τύπος που αναπτύσσεται στην επιφάνεια της ωοθήκης, ο επιθηλιακός καρκίνος των ωοθηκών, είναι ο πιο κοινός τύπος. Περίπου 9 στις 10 περιπτώσεις καρκίνου των ωοθηκών αφορούν όγκους του επιθηλίου. Σε αυτό το άρθρο να ενημερωθείτε για τον επιθηλιακό καρκίνο των ωοθηκών.

Παράγοντες κινδύνου

Ορισμένοι παράγοντες κινδύνου σχετίζονται με τον επιθηλιακό καρκίνο των ωοθηκών είναι οι ακόλουθοι:

• Ο κίνδυνος αυξάνεται με την ηλικία. Περίπου το 84% των περιπτώσεων διαγιγνώσκονται σε γυναίκες άνω των 50 ετών και περισσότερες από τις μισές περιπτώσεις είναι σε γυναίκες άνω των 65 ετών. Ωστόσο, είναι σημαντικό να θυμάστε ότι μια γυναίκα μπορεί να εμφανίσει καρκίνο των ωοθηκών σε οποιαδήποτε ηλικία.
• Το υπερβολικό βάρος ή η παχυσαρκία αυξάνει τον κίνδυνο. Η προσπάθεια διατήρησης ενός υγιούς σωματικού βάρους μέσω μιας ισορροπημένης διατροφής και τακτικής άσκησης, μαζί με το να μην καπνίζει, μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου των ωοθηκών σε μια γυναίκα.
• Εάν ο αριθμός των ωαρίων που απελευθερώνει μια γυναίκα (ωορρηξία) κατά τη διάρκεια της ζωής της μειωθεί, ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου των ωοθηκών είναι μικρότερος. Παράγοντες που μειώνουν τον αριθμό των φορών που μια γυναίκα έχει ωορρηξία είναι η λήψη του από του στόματος αντισυλληπτικού χαπιού, η εγκυμοσύνη ή ο θηλασμός. Ο κίνδυνος αυξάνεται ελαφρώς σε γυναίκες που δεν έχουν κάνει παιδιά και που έχουν καθυστερημένη εμμηνόπαυση.
• Το οικογενειακό ιστορικό καρκίνου των ωοθηκών ή του μαστού αυξάνει τον κίνδυνο. Αυτό μπορεί να είναι το αποτέλεσμα ενός ελαττωματικού γονιδίου. Τα πιο κοινά ελαττωματικά γονίδια είναι τα BRCA1 και BRCA2. Περίπου 1 στους 10 καρκίνους των ωοθηκών μπορεί να προκαλείται από ελαττωματικό γονίδιο. Εάν ανησυχείτε ότι εσείς ή η οικογένειά σας μπορεί να διατρέχετε αυξημένο κίνδυνο, μιλήστε με τον γιατρό σας που μπορεί να σας παραπέμψει σε μια κλινική γενετικής συμβουλευτικής για συμβουλές και εξετάσεις.
• Η ενδομητρίωση είναι μια κοινή πάθηση όπου υπάρχει παρουσία ιστού παρόμοιου με αυτόν του ενδομητρίου σε άλλα μέρη του σώματος. Η ενδομητρίωση μπορεί να εμφανιστεί σε πολλά διαφορετικά σημεία, συμπεριλαμβανομένων των ωοθηκών, των σαλπίγγων, στο εσωτερικό της κοιλιάς και μέσα ή γύρω από την ουροδόχο κύστη ή το έντερο. Η ενδομητρίωση σχετίζεται με μικρή αύξηση του κινδύνου για ορισμένους τύπους καρκίνου των ωοθηκών όπως ο διαυγοκυτταρικός και ο ενδομητριοειδής.

 Πώς διαγιγνώσκεται;

Ο καρκίνος των ωοθηκών μπορεί να υποψιαστεί εάν μια ωοθήκη φαίνεται μη φυσιολογική σε υπερηχογράφημα. Μη φυσιολογικές εξετάσεις αίματος, όπως τα υψηλά επίπεδα μιας πρωτεΐνης που ονομάζεται CA125, μπορεί να αυξάνουν τις πιθανότητες η κύστη αυτή να είναι κακοήθης.

Εάν η κοιλιά σας είναι διογκωμένη με υγρό (που ονομάζεται ασκίτης) μπορεί να σας συμβουλεύσουμε να το κάνετε παροχέτευση. Αυτό γίνεται συνήθως υπό την καθοδήγηση υπερήχων. Το υγρό που αφαιρείται ελέγχεται για την παρουσία καρκινικών κυττάρων.

Εάν επιβεβαιωθεί ο καρκίνος, είναι απαραίτητο να παραπεμφθείτε σε ένα εξειδικευμένο γυναικολόγο ογκολόγο με εμπειρία στον καρκίνο της για να προγραμματίσετε τη θεραπεία.

Υπάρχουν προληπτικές εξετάσεις για τον καρκίνο των ωοθηκών;

Η προληπτική εξέταση είναι μια εξέταση που γίνεται όταν δεν υπάρχουν συμπτώματα. Παραδείγματα προληπτικών τεστ είναι η κολονοσκόπηση για τον καρκίνο του παχέος εντέρου και το τεστ Παπανικολάου για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Επί του παρόντος, δεν υπάρχει προληπτικό τεστ για τον καρκίνο των ωοθηκών.

 Θεραπεία

  Η θεραπεία που θα σας προσφερθεί θα εξαρτηθεί από το στάδιο, τον τύπο του καρκίνου, τη γενική σας υγεία και τις δικές σας επιθυμίες. Θα πρέπει να ενημερωθείτε λεπτομερώς για τα οφέλη, τους κινδύνους, τις παρενέργειες και το πιθανό ποσοστό επιτυχίας όλων των επιλογών θεραπείας. Υπάρχει μια καλή πιθανότητα επιτυχούς θεραπείας εάν ο καρκίνος σας διαγνωστεί σε πρώιμο στάδιο. Η θεραπεία για τον καρκίνο της ωοθήκης είναι συνήθως συνδυαστική (χειρουργική θεραπεία σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία) καθώς έχει αποδειχθεί ότι ο συνδυασμός έχει καλύτερα αποτελέσματα στην επιβίωση των ασθενών.

Χειρουργική θεραπεία

 Οι περισσότερες γυναίκες θα χρειαστούν χειρουργική επέμβαση. Ο τύπος της επέμβασης θα εξαρτηθεί από το στάδιο, τον τύπο του καρκίνου και από τις επιθυμίες σας. Η χειρουργική επέμβαση συνήθως περιλαμβάνει την αφαίρεση τόσο των ωοθηκών όσο και των σαλπιγγών (ονομάζεται αμφοτερόπλευρη σαλπιγγοωοθηκεκτομή), της μήτρας και του τραχήλου της μήτρας (που ονομάζεται ολική υστερεκτομή) και του στρώματος λιπώδους ιστού στην κοιλιακή χώρα που είναι γνωστός ως επίπλουν. Βιοψίες και ορισμένοι λεμφαδένες μπορεί επίσης να ληφθούν από την κοιλιά και τη λεκάνη σας σε περιπτώσεις αρχόμενου καρκίνου. Αυτό βοηθά να δώσουμε μια ακριβή ιδέα για το στάδιο στο οποίο έχει φτάσει ο καρκίνος και να αποφασίσουμε εάν χρειάζεστε περαιτέρω θεραπεία (χειρουργείο σταδιοποίησης).

Εάν ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί σε άλλες περιοχές της λεκάνης ή της κοιλιάς σας, ο χειρουργός σας θα αφαιρέσει όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μέρος του καρκίνου (χειρουργείο κυτταρομείωσης). Το χειρουργείο αυτό εκτός από την αφαίρεση της μήτρας, των σαλπίγγων και των ωοθηκών, ούτως ώστε να αφαιρεθεί όλη η ορατή νόσος που μπορεί να βρίσκεται διάσπαρτη στην κοιλιακή χώρα, μπορεί να περιλαμβάνει αφαίρεση οργάνων όπως τμήμα παχέος εντέρου (τις περισσότερες φορές επανενώνεται), ο σπλήνας, το περιτόναιο που επενδύει εσωτερικά τα τοιχώματα της κοιλιάς και του διαφράγματος, διογκωμένοι λεμφαδένες και λιγότερο συχνά η χοληδόχος κύστη και τμήμα από την επιφάνεια του ήπατος. Ο σκοπός του χειρουργείου αυτού (χειρουργείο κυτταρομείωσης) είναι η αφαίρεση όλης της ορατής νόσου χωρίς όμως να επηρεαστεί η ποιότητα ζωής σας λόγω της έκτασης του χειρουργείου. Έχει αποδειχθεί ότι τα ποσοστά επιβίωσης σε ασθενείς με προχωρημένο καρκίνο των ωοθηκών αυξάνονται σημαντικά σε ασθενείς που μπόρεσε να επιτευχθεί πλήρης αφαίρεση όλης της ορατής νόσου.

Σε περιπτώσεις που ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί σε όργανα ζωτικής σημασίας που η εξαίρεσή τους θα θέσει σε κίνδυνο τη ζωή της ασθενούς περιεγχειρητικά και μετεγχειρητικά (λαμβάνοντας υπόψιν και το ιστορικό της ασθενούς), ο χειρουργός οφείλει να σταματήσει την χειρουργική επέμβαση με σκοπό την ταχύτερη έναρξη της χημειοθεραπείας. Στις περισσότερες τέτοιες περιπτώσεις όσο λιγότερος καρκίνος απομένει στο σώμα σας μετά την επέμβαση, τόσο πιο πιθανό είναι να λειτουργήσει η χημειοθεραπεία.

Εάν ο καρκίνος βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο και επιθυμείτε να μείνετε έγκυος, μπορεί να χρειαστεί μόνο να αφαιρέσετε την προσβεβλημένη ωοθήκη και τη σάλπιγγα. Η ομάδα ειδικών σας θα συζητήσει μαζί σας τα οφέλη και τους κινδύνους αυτής της μορφής χειρουργικής επέμβασης και θα συζητήσει επίσης την πιθανότητα κατάψυξης ωαρίων ή εμβρύων πριν από τη θεραπεία. Η ομάδα των ιατρών της Θήλυ-Clinic έχει σημαντική εμπειρία και εξειδίκευση την διατήρηση γονιμότητας τέτοιων ασθενών.

Η χειρουργική επέμβαση μπορεί να μην είναι πάντα δυνατή λόγω της θέσης του καρκίνου ή εάν δεν είστε αρκετά καλά για μια επέμβαση. Εάν συμβαίνει αυτό, η ομάδα ειδικών σας μπορεί να συστήσει χημειοθεραπεία για τη συρρίκνωση του όγκου και την ανακούφιση των συμπτωμάτων.

Χημειοθεραπεία

 Η χημειοθεραπεία αντιμετωπίζει τον καρκίνο χρησιμοποιώντας αντικαρκινικά (κυτταροτοξικά) φάρμακα για να σκοτώσει τα καρκινικά κύτταρα. Ο καρκίνος των ωοθηκών είναι συνήθως πολύ ευαίσθητος στη χημειοθεραπεία. Συνήθως χορηγείται μετά την επέμβαση, όμως μερικές φορές μπορεί να χορηγηθεί πριν από τη χειρουργική επέμβαση για να βοηθήσει στη συρρίκνωση του όγκου και για να διευκολύνει την αφαίρεσή του. Αυτό ονομάζεται νεοεπικουρική χημειοθεραπεία.

Υπάρχει μια σειρά από διαφορετικά αντικαρκινικά φάρμακα και διαφορετικά σχέδια θεραπείας. Μπορεί να έχετε ένα μόνο φάρμακο ή έναν συνδυασμό φαρμάκων. Η επιλογή του φαρμάκου και το πώς και πότε θα χορηγηθεί εξαρτάται από το στάδιο και τον βαθμό του καρκίνου σας και τη γενική σας υγεία. Είναι πολύ πιθανό να έχετε είτε ένα φάρμακο που περιέχει πλατίνα (καρβοπλατίνη) μόνο του ή σε συνδυασμό με ένα άλλο αντικαρκινικό φάρμακο που ονομάζεται πακλιταξέλη.

Συνήθως θα σας χορηγηθεί η χημειοθεραπεία με ενδοφλέβια έγχυση από το χέρι σας για αρκετές ώρες στο νοσοκομείο. Οι περισσότερες γυναίκες έχουν τη  θεραπεία αυτή ως εξωτερικός ασθενής. Μια συνεδρία χημειοθεραπείας ακολουθείται από μια περίοδο ανάπαυσης για να επιτρέψει στο σώμα σας να ανακάμψει. Αυτό είναι γνωστό ως κύκλος και συχνά διαρκεί 3 εβδομάδες. Οι περισσότερες γυναίκες έχουν έξι κύκλους χημειοθεραπείας.

Υπάρχουν κάποιες παρενέργειες της χημειοθεραπείας. Αυτά θα εξαρτηθούν από τα φάρμακα που έχετε, τη δόση και την ατομική σας αντίδραση στο φάρμακο.

Οι κύριες παρενέργειες της χημειοθεραπείας προκαλούνται από την επίδρασή της στα υγιή κύτταρα του σώματός σας. Οι ανεπιθύμητες ενέργειες μπορεί να περιλαμβάνουν ναυτία και έμετο, απώλεια όρεξης, κούραση, πονόλαιμο στο στόμα, απώλεια μαλλιών, μούδιασμα ή μυρμήγκιασμα στα χέρια και τα πόδια και αυξημένο κίνδυνο λοιμώξεων. Συχνά αυτές οι παρενέργειες μπορούν να ελεγχθούν καλά με φαρμακευτική αγωγή.

Στην κατηγορία των χημειοθεραπευτικών φαρμάκων ανήκουν και οι PARP αναστολείς που αποτελούν μια καινούργια και ιδιαίτερα αποτελεσματική θεραπευτική δυνατότητα για όλους τους ασθενείς με προχωρημένο καρκίνο ωοθηκών.

Ο ρόλος της υπέρθερμης ενδοπεριτοναϊκής χημειοθεραπείας (HIPEC)

Τα τελευταία χρόνια έρευνες έχουν δείξει ότι η τεχνική της υπέρθερμης ενδοπεριτοναϊκής θεραπείας μπορεί να βελτιώσει περεταίρω τα ποσοστά επιβίωσης των ασθενών με προχωρημένο καρκίνο των ωοθηκών. Η θεραπεία αυτή χορηγείται στο τέλος της χειρουργικής επέμβασης. Καθώς η προσθήκη αυτής της θεραπείας αποτελεί έναν επιπλέον στρεσογόνο παράγοντά πέραν της εκτεταμένης χειρουργικής επέμβασης, η θεραπεία θα πρέπει να χορηγείται μόνο από εξειδικευμένες ομάδες με και σε νοσοκομεία με διαθεσιμότητα μονάδων αυξημένης φροντίδας για τις πρώτες ημέρες μετά το χειρουργείο.

Η «Ύφεση»

Η ιατρική ομάδα που σας φροντίζει μπορεί να χρησιμοποιήσει τη λέξη «ύφεση», που σημαίνει ότι δεν υπάρχει κανένα σημάδι επιστροφής του καρκίνου μετά το τέλος της θεραπείας. Όσο πιο προχωρημένος είναι ο καρκίνος τη στιγμή της διάγνωσης, τόσο λιγότερο πιθανό είναι να επιτευχθεί ύφεση, αλλά η θεραπεία μπορεί συχνά να συρρικνώσει τον καρκίνο και να ανακουφίσει τα συμπτώματα.

Η παρακολούθηση μετά την θεραπεία

Η παρακολούθηση μετά το χειρουργείο και την ολοκλήρωση της χημειοθεραπείας περιλαμβάνει τακτικές επισκέψεις τον ιατρό συνήθως κάθε δύο έως τρεις μήνες, με τον καιρό να γίνονται λιγότερο συχνοί. Σε ορισμένα από τα ραντεβού σας θα κάνετε εξετάσεις αίματος και απεικονιστικές εξετάσεις. Αυτό γίνεται για να ελέγξετε για τυχόν σημάδια ότι ο καρκίνος σας έχει επανέλθει.

Είναι σημαντικό να ακολουθείτε αυτές τις επισκέψεις παρακολούθησης ακόμη και αν αισθάνεστε καλά, καθώς ο καρκίνος μπορεί να επιστρέψει ακόμα και όταν δεν έχετε συμπτώματα. Εάν εμφανίσετε συμπτώματα ή ανησυχείτε για οτιδήποτε, επικοινωνήστε με τον γιατρό σας σας το συντομότερο δυνατό. Μην περιμένετε μέχρι το επόμενο ραντεβού σας.

Ο καρκίνος μπορεί να επανέλθει μετά τη θεραπεία. Εάν συμβεί αυτό, είναι πιθανό να σας προσφερθεί άλλος κύκλος χημειοθεραπείας. Υπάρχει μια σειρά από αντικαρκινικά φάρμακα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν. Ο ειδικός σας θα συστήσει το φάρμακο ή το συνδυασμό φαρμάκων που είναι καλύτερο για εσάς. Αυτό θα εξαρτηθεί από τον τύπο του καρκίνου των ωοθηκών, τα φάρμακα που είχατε πριν και πόσο καλά λειτουργούσαν, πόσο καιρό ήσασταν σε ύφεση και ποιες παρενέργειες είχατε. Μπορεί να σας συμβουλεύσουμε να πάρετε ξανά καρβοπλατίνη, συνήθως σε συνδυασμό με άλλο φάρμακο όπως η γεμσιταβίνη. Σε ένα μικρό ποσοστό ασθενών που πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια μπορεί να προταθεί και η χειρουργική θεραπεία σαν καταλληλότερη θεραπεία καθώς έχει βρεθεί ότι κάποιοι ασθενείς μπορεί να ωφεληθούν από ένα ενδεχόμενο επόμενο χειρουργείο.

Η αντιμετώπιση του καρκίνου μπορεί να είναι συναισθηματικά δύσκολη. Η ομάδα ειδικών και ο γιατρός σας θα βοηθήσουν και θα στηρίξουν εσάς και την οικογένειά σας. Μη φοβάστε να κάνετε ερωτήσεις, να μιλήσετε για τα συναισθήματά σας και να ζητήσετε βοήθεια. Μπορεί να σας φανεί ωφέλιμο να δείτε έναν εξειδικευμένο σύμβουλο. Μπορεί επίσης να σας φανεί χρήσιμο να μιλήσετε με κάποιον άλλο που είχε επίσης καρκίνο των ωοθηκών και θεραπεία.

Εάν οι ωοθήκες σας έχουν αφαιρεθεί πριν από την εμμηνόπαυση, μπορεί να θέλετε να εξετάσετε τη θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης (HRT) σε περίπτωση που ο τύπος του καρκίνου το επιτρέπει. Θα πρέπει να μιλήσετε με την ομάδα των ιατρών σας σας σχετικά με αυτό.

Η γυναικολογική ομάδα του Θήλυ-Clinic διαθέτει μεγάλη εμπειρία στον καρκίνο της ωοθήκης και του περιτοναίου και είναι σε θέση να συζητήσει την καλύτερη θεραπευτική επιλογή και να εξατομικεύσει την θεραπεία σας αναλόγως με τις ανάγκες σας.