Αν σκέφτεστε να προχωρήσετε σε εξωσωματική γονιμοποίηση (IVF), ή αν ήδη κάνετε ενέσεις, έχετε επισκεφθεί ιατρό γονιμότητας και κάνετε βραδινό «γκούγκλαρισμα», σίγουρα θα έχετε δει δηλώσεις για το τι μπορεί και τι δεν μπορεί να κάνει η IVF.
Συχνά προέρχονται από influencers, «ειδήμονες» στο διαδίκτυου ή καλοπροαίρετους φίλους ή συγγενείς.
Το πρόβλημα; Πολλά από αυτά τα «γεγονότα» είναι μύθοι!
Είμαι η Μαρία Οικονόμου, ιατρός αναπαραγωγικής ενδοκρινολογίας και υπογονιμότητας. Έχω καθοδηγήσει πολλές ασθενείς στο ταξίδι της γονιμότητας. Κάθε ιστορία είναι μοναδική, συγκινητική και βαθιά προσωπική.
Σε αυτή την ανάρτηση βάζω τα πράγματα στη θέση τους και καταρρίπτω τους 10 πιο συχνούς μύθους που ακούω.
1. Η IVF εγγυάται εγκυμοσύνη
Μακάρι να μπορούσα να το υποσχεθώ. Η αλήθεια; Η IVF αυξάνει τις πιθανότητες, αλλά δεν είναι μαγικό ραβδί. Παίζουν ρόλο η ηλικία, η ποιότητα των ωαρίων και του σπέρματος, τα γενετικά του εμβρύου και το ενδομήτριο. Ακόμη και «τέλειο» έμβρυο μπορεί να μην εμφυτευτεί. Κάποιες μένουν έγκυες στον πρώτο κύκλο ενώ άλλες χρειάζονται περισσότερες προσπάθειες. Η επιστήμη είναι ισχυρή, αλλά δυστυχώς δεν μπορεί να εγγυηθεί 100% αποτέλεσμα.
2. Η IVF αντιστρέφει την επίδραση της ηλικίας στα ωάρια
Όχι. Η IVF ΔΕΝ γυρίζει τον βιολογικό χρόνο πίσω. Η ποιότητα ωαρίων μειώνεται με την ηλικία και γι’ αυτό γυναίκες άνω των 40 συνήθως χρειάζονται περισσότερους κύκλους ή σκέφτονται δωρεά ωαρίων. Η κρυοσυντήρηση εμβρύων/ωαρίων νωρίτερα μπορεί να βοηθήσει. Η IVF δουλεύει σε συνεργασία με τη βιολογία των ασθενών, όχι εναντίον της.
3. Η IVF προκαλεί πρόωρη εμμηνόπαυση
Μύθος!! Κάθε μήνα «στρατολογείται» μια ομάδα ωαρίων, τα περισσότερα χάνονται φυσιολογικά και επιλέγεται συνήθως μόνο ένα που τα έχει την δυνατότητα να γονιμοποιηθεί. Η διέγερση της IVF σώζει περισσότερα από αυτά που ούτως ή άλλως θα χάνονταν. Δεν εξαντλεί το απόθεμα ούτε φέρνει νωρίτερα την εμμηνόπαυση.
4. Η IVF προκαλεί καρκίνο
Κατανοητός φόβος, αλλά τα δεδομένα από μεγάλες μελέτες δεν δείχνουν αυξημένο κίνδυνο διηθητικών καρκίνων (π.χ. μαστού ή ωοθήκης) από τη χρήση φαρμάκων γονιμότητας. Μάλιστα, κάνουμε ασφαλή διέγερση και ωοληψία ακόμη και πριν από χημειοθεραπεία για διατήρηση γονιμότητας σε ογκολογικούς ασθενείς. Αν υπήρχε σύνδεση, δεν θα το κάναμε.
5. Η IVF σημαίνει πάντα δίδυμα
Παλιά, επειδή οι επιτυχίες ήταν χαμηλότερες και η ποιότητα κατάψυξης υποδεέστερη, μεταφέρονταν πολλά έμβρυα και τα δίδυμα ή τρίδυμα ήταν συχνότερα. Σήμερα, με βελτιωμένη καλλιέργεια, κατάψυξη και προεμφυτευτική διάγνωση (PGT), στοχεύουμε σε μεταφορά ενός υγιούς εμβρύου για ένα υγιές μονήρες μωρό. Δίδυμα μπορούν να προκύψουν σπάνια (π.χ. μονοζυγωτικά), αλλά ο κίνδυνος είναι πολύ μικρότερος. Η IVF είναι ακρίβεια, όχι τζόγος.
6. Με την IVF διαλέγεις χαρακτηριστικά μωρού
Όχι, δεν ζούμε σε sci-fi. Η PGH ελέγχει χρωμοσωμικές ανωμαλίες και ορισμένα μονογονιδιακά νοσήματα. Δεν επιλέγουμε μάτια/ύψος/ευφυΐα, και ηθικά δεν πρέπει. Η IVF βοηθά οικογένειες να δημιουργηθούν, δεν φτιάχνει «designer babies».
7. Η κατάκλιση μετά τη μεταφορά βοηθά
Όχι. Η αυστηρή κατάκλιση δεν αυξάνει την εμφύτευση και μπορεί να μειώνει τη ροή αίματος. Ζήστε κανονικά, με ήπια κίνηση. Αν θέλετε ξεκούραση για ψυχική ηρεμία είναι θεμιτό, αλλά δεν αλλάζει τις πιθανότητες.
8. Τα “add-ons” ανεβάζουν πάντα την επιτυχία
EmbryoGlue, endometrial scratching, ERA κ.ά. συχνά διαφημίζονται ως «must». Η πραγματικότητα: τα περισσότερα δεν έχουν ισχυρές αποδείξεις βελτίωσης των γεννήσεων ζώντος νεογνο και απλώς αυξάνουν κόστος και πολυπλοκότητα. Χωρίς σαφή ιατρική ένδειξη, συνήθως δεν χρειάζονται.
9. Η minimal stimulation/mini-IVF είναι καλύτερη
Έχει θέση σε επιλεγμένους ασθενείς, αλλά τυπικά δίνει λιγότερα ωάρια ή έμβρυα, άρα πιθανώς χαμηλότερη συνολική πιθανότητα επιτυχίας, ειδικά με αυξανόμενη ηλικία. Αν ήδη επενδύετε συναισθηματικά, σωματικά και οικονομικά, γιατί να επιλέξετε στρατηγική που πιθανόν μειώνει την ποσότητα εμβρύων; Εκτός ειδικών περιπτώσεων, η mini-IVF δεν είναι «μαγική λύση».
10. Το PGT-A εγγυάται εγκυμοσύνη και αποτρέπει τις αποβολές
Όχι ακριβώς. Ο προεμφυτευτικός έλεγχος ανευπλοειδιών (PGT-A) μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο μεταφοράς χρωμοσωμικά ανώμαλων εμβρύων και συχνά μειώνει τον κίνδυνο αποβολής ανά μεταφορά ή/και τον χρόνο μέχρι την κύηση, ιδίως σε μεγαλύτερες ηλικίες ή με ιστορικό επαναλαμβανόμενων αποβολών. Δεν εγγυάται όμως εμφύτευση ή γέννηση. Αντιθέτως άλλοι παράγοντες παίζουν ρόλο στην εμφύτευση όπως το ενδομήτριο, παράγοντες του εργαστηρίου, ανοσολογικοί και ανατομικοί λόγοι και η πιθανότητα μωσαϊκισμού (ψευδώς θετικά ή αρνητικά αποτελέσματα PGT-A). Δεν είναι απαραίτητο για όλες. Σε νεότερες καλής πρόγνωσης ασθενείς μπορεί να μην αυξάνει τα ποσοστά γεννήσεων, ενώ προσθέτει κόστος και πολυπλοκότητα. Χρησιμοποιείται εξατομικευμένα, όταν υπάρχει σαφής ιατρική ένδειξη.
Μύθοι και συμπεράσματα για την IVF
Η IVF είναι ένα από τα πιο συναισθηματικά φορτισμένα ταξίδια με σημαντικό ψυχολογικό και οικονομικό κόστος. Οι μύθοι θολώνουν την κρίση των ασθενών μας και αυξάνουν το άγχος τους. Η πραγματικότητα; Δεν είναι εγγύηση, αλλά είναι ένα ισχυρό εργαλείο που, με σωστή καθοδήγηση, μπορεί να σας φέρει πιο κοντά στο όνειρο της γονεϊκότητας.
Ελπίζω ότι η απομυθοποίηση αυτή να σας δώσει σαφήνεια και έλεγχο. Η γνώση είναι δύναμη και ειδικά όταν βασίζεται σε στοιχεία, όχι σε φήμες του διαδικτύου. Δεν είστε μόνες σε αυτό το ταξίδι. Όπου κι αν βρίσκεστε στο μονοπάτι σας, υπάρχει ελπίδα και υπάρχουν επιλογές.
Η Δρ. Μαρία Δ. Οικονόμου είναι Μαιευτήρας – Χειρουργός – Γυναικολόγος, με εξειδίκευση στη Γυναικολογική Ενδοκρινολογία, την Εμμηνόπαυση και την Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή
